تربیت فرزند یکی از سختترین و در عین حال پربارترین وظایف در دنیاست، و شاید همان کاری باشد که برای آن کمترین آمادگی را احساس میکنید، این ۹ روش در تربیت کودکان میتواند به شما کمک کند تا بهعنوان یک والد احساس رضایت بیشتری داشته باشید.
کودکان از همان نوزادی، با دیدن خود از نگاه والدینشان، شروع به شکلگیری حس خود میکنند. لحن صدای شما، زبان بدن و هر نوع ابراز احساسات شما توسط کودکان جذب میشود. گفتار و رفتار شما بهعنوان والدین بیش از هر چیز دیگری بر رشد عزتنفس آنها تأثیر میگذارد.
تحسین دستاوردهای کوچک باعث احساس افتخار در کودک میشود؛ اجازه دادن به کودک برای انجام کارها بهطور مستقل، به او حس قدرت و توانمندی میدهد. در مقابل، اظهارات تحقیرآمیز یا مقایسه منفی کودک با دیگران باعث احساس بیارزشی در او میشود.
از بیان عبارات پرخاشگرانه یا استفاده از کلمات بهعنوان ابزار ضربه خودداری کنید. اظهاراتی مثل “چه کار احمقانهای!” یا “تو بیشتر از برادر کوچکت شبیه بچهها رفتار میکنی!” به همان اندازه برخورد فیزیکی، آسیبزننده است.
کلمات خود را با دقت انتخاب کنید و با فرزندان خود مهربان باشید. به آنها نشان دهید که هر کسی اشتباه میکند و شما حتی زمانی که رفتارشان را نمیپسندید، همچنان دوستشان دارید.
آیا تا به حال فکر کردهاید که چند بار در روز به رفتار کودکانتان واکنش منفی نشان میدهید؟ ممکن است متوجه شوید که بیش از آنکه از آنها تعریف کنید، انتقاد میکنید. اگر رئیسی داشتید که با همین مقدار راهنمایی منفی با شما برخورد میکرد، حتی اگر نیت خوبی هم داشت، چه احساسی پیدا میکردید؟
رویکرد مؤثرتر این است که کودکان را در حال انجام کار درست ببینید: “بدون اینکه ازت خواسته بشه، تختت رو مرتب کردی — عالیه!” یا “داشتم نگاه میکردم چطور با خواهرت بازی میکردی و خیلی صبور بودی.” این جملات در بلندمدت بیشتر از تذکرهای مکرر، رفتارهای خوب را تشویق میکنند.
سعی کنید هر روز چیزی برای تحسین کردن پیدا کنید. در اعطای پاداشها سخاوتمند باشید. محبت، بغل کردن و تحسین شما میتواند تأثیر شگرفی داشته باشد و اغلب بهتنهایی پاداش کافی هستند. بهزودی متوجه خواهید شد که رفتارهای مثبت بیشتری از کودکتان میبینید.
انضباط در هر خانوادهای ضروری است. هدف از انضباط این است که به کودکان کمک کنید تا رفتارهای مناسب را انتخاب کرده و خودکنترلی را یاد بگیرند. آنها ممکن است بخواهند محدودیتهایی که برایشان تعیین کردهاید را آزمایش کنند، اما این محدودیتها برای رشد آنها به عنوان بزرگسالان مسئول ضروری است.
تعیین قوانین خانه به کودکان کمک میکند تا انتظارات شما را درک کنند و خودکنترلی را توسعه دهند. برخی از قوانین ممکن است شامل این موارد باشد: «تا زمانی که تکالیف انجام نشده، تلویزیون تماشا نکنید» و «زدن، فحش دادن یا مسخره کردن مجاز نیست».
شاید بخواهید یک سیستم در نظر بگیرید: یک هشدار، و سپس پیامدهایی مانند «زمان استراحت» یا از دست دادن امتیازات. یکی از اشتباهات رایج والدین، عدم اجرای پیامدهاست. نمیتوانید یک روز به خاطر صحبت کردن بچهها واکنش نشان دهید و روز بعد آن را نادیده بگیرید. ثبات در این زمینه به کودکان میآموزد که از آنها چه انتظاری دارید.
برای والدین و کودکان گاهی سخت است که بتوانند برای یک وعده غذایی خانوادگی با هم باشند، چه برسد به اینکه وقت با کیفیتی را کنار هم بگذرانند. اما احتمالاً هیچ چیزی بیشتر از این برای کودکان خوشایند نیست. برای اینکه بتوانید صبحانه را با کودک خود میل کنید، ۱۰ دقیقه زودتر بیدار شوید یا پس از شام، ظرفها را در سینک بگذارید و به یک پیادهروی بروید. کودکانی که توجه کافی از والدین خود دریافت نمیکنند، معمولاً رفتارهای نادرستی از خود نشان میدهند تا به این طریق مورد توجه قرار گیرند.
بسیاری از والدین بر این باورند که برنامهریزی برای گذراندن وقت با فرزندانشان بسیار ارزشمند است. هر هفته یک «شب ویژه» را برای بودن در کنار هم تعیین کنید و بگذارید فرزندان شما در انتخاب نحوه گذراندن آن زمان مشارکت داشته باشند. به دنبال راههای دیگر برای ارتباط باشید، یک یادداشت یا چیز خاصی در جعبه ناهار کودک خود بگذارید.
نوجوانان به نظر میرسد که به توجه کمتری از سوی والدین نسبت به کودکان کوچکتر نیاز دارند. از آنجا که فرصتهای کمتری برای والدین و نوجوانان برای گذراندن وقت با هم وجود دارد، والدین باید تلاش کنند در زمانی که نوجوانشان تمایل به گفتگو یا شرکت در فعالیتهای خانوادگی را ابراز میکند، در دسترس باشند. حضور در کنسرتها، مسابقات و سایر رویدادها با نوجوانتان نشاندهنده توجه شما به اوست و به شما این امکان را میدهد که بیشتر با فرزند خود و دوستانش آشنا شوید.
اگر والدین شاغل هستید، احساس گناه نکنید. آنچه کودکان به یاد میآورند، بسیاری از کارهای کوچک شماست؛ درست کردن پاپکورن، بازی با ورق، خرید در مغازه که برای آنها به یادماندنی خواهد بود.
کودکان کوچک بهطور زیادی از والدین خود میآموزند که چگونه رفتار کنند. هرچه سن آنها کمتر باشد، نشانههای بیشتری از شما میگیرند. قبل از اینکه عصبانی شوید یا در برابر کودکتان رفتار تند و تیزی نشان دهید، به این فکر کنید: آیا این رفتاری است که میخواهید فرزندتان در مواقع عصبانیت از خود نشان دهد؟ به یاد داشته باشید که همیشه تحت نظر فرزندانتان هستید. مطالعات نشان دادهاند که کودکانی که رفتار پرخاشگرانه دارند معمولاً یک الگوی مشابه برای این رفتار در خانه دارند.
ویژگیهایی را که میخواهید در فرزندانتان ببینید، خودتان نیز به نمایش بگذارید: احترام، دوستی، صداقت، مهربانی و تساهل. رفتارهای غیرخودخواهانه داشته باشید. کارهایی برای دیگران انجام دهید بدون اینکه انتظار پاداشی داشته باشید. قدردانی کنید و از دیگران تعریف کنید. و از همه مهمتر، با فرزندانتان همانگونه رفتار کنید که انتظار دارید دیگران با شما رفتار کنند.
نمیتوانید از کودکان انتظار داشته باشید که فقط به این دلیل که شما، به عنوان والد، “میگویید”، همه چیز را انجام دهند. آنها میخواهند و حق دارند توضیحات را به اندازه بزرگترها دریافت کنند. اگر زمان لازم برای توضیح دادن را صرف نکنیم، کودکان شروع به سؤال کردن در مورد ارزشها و انگیزههای ما و اینکه آیا این ارزشها و انگیزهها مبنایی دارند یا نه، خواهند کرد. والدینی که با کودکان خود بهطور منطقی صحبت میکنند، به آنها اجازه میدهند که بهطور غیرقضاوتی درک کنند و بیاموزند.
انتظارات خود را بهطور واضح بیان کنید. اگر مشکلی وجود دارد، آن را توضیح دهید، احساسات خود را بیان کنید و از کودک خود بخواهید که در حل مسئله با شما همکاری کند. حتماً عواقب را نیز در نظر بگیرید. پیشنهادات دهید و گزینههایی ارائه کنید. همچنین به پیشنهادات کودکتان گوش دهید. با یکدیگر مذاکره کنید. کودکانی که در تصمیمگیریها مشارکت دارند، بیشتر تمایل دارند که آنها را به اجرا درآورند.
اگر اغلب احساس میکنید که رفتار کودکتان شما را ناامید میکند، ممکن است انتظارات شما غیرواقعی باشد. والدینی که به تفکر “بایدها” (مثلاً “کودک من باید تا الان آموزش توالت دیده باشد”) میپردازند، ممکن است مفید باشد که در این زمینه مطالعه کنند یا با والدین دیگر یا متخصصان رشد کودک صحبت کنند.
محیطهای کودکان بر رفتار آنها تأثیر میگذارد، بنابراین ممکن است بتوانید با تغییر محیط، رفتار آنها را تغییر دهید. اگر متوجه شدید که همواره به کودک ۲ سالهتان میگویید “نه”، به دنبال راههایی باشید تا محیط را تغییر دهید تا چیزهای کمتری از دسترس خارج باشد. این کار باعث کاهش ناامیدی برای هر دوی شما خواهد شد.
با تغییرات کودکتان، به تدریج باید سبک تربیتی خود را نیز تغییر دهید. احتمالاً آنچه که اکنون با کودکتان جواب میدهد، در یک یا دو سال دیگر بهخوبی کار نخواهد کرد.
نوجوانان معمولاً بیشتر به همسالان خود به عنوان الگو نگاه میکنند تا والدین خود. اما همچنان به ارائه راهنمایی، تشویق و انضباط مناسب ادامه دهید و در عین حال به نوجوانتان اجازه دهید استقلال بیشتری کسب کند. و هر فرصتی را برای برقراری ارتباط غنیمت بشمارید!
به عنوان والدین، شما مسئول راهنمایی و اصلاح رفتار کودکانتان هستید. اما نحوه ابراز راهنمایی اصلاحی شما تأثیر زیادی بر نحوه دریافت آن توسط کودک دارد.
وقتی مجبورید با کودکتان رو بهرو شوید، از سرزنش، انتقاد یا ایرادگیری اجتناب کنید، زیرا این کار میتواند به عزت نفس آسیب بزند و منجر به کینهتوزی شود. در عوض، سعی کنید حتی در حین انضباط، محبت و تشویق را پرورش دهید. مطمئن شوید که آنها بدانند هرچند شما انتظار و خواهان رفتار بهتری در دفعه بعد هستید، محبت شما هیچگاه کم نمیشود.
واقعیت را بپذیرید! شما یک والدین بینقص نیستید. به عنوان رهبر خانواده، نقاط قوت و ضعف دارید. تواناییهای خود را شناسایی کنید، “من محبتکننده و متعهد هستم.” تصمیم بگیرید که روی نقاط ضعف خود کار کنید، “باید در انضباط بیشتر ثبات داشته باشم.” سعی کنید انتظارات واقعی برای خود، شریک زندگیتان و کودکانتان داشته باشید. لازم نیست همه پاسخها را داشته باشید، به خودتان سخت نگیرید.
همچنین سعی کنید parenting را به شغلی قابل مدیریت تبدیل کنید. بر روی حوزههایی تمرکز کنید که به بیشترین توجه نیاز دارند، به جای اینکه سعی کنید همه چیز را همزمان حل کنید. وقتی خسته شدید، این را بپذیرید. زمانی را از والدین بودن کنار بگذارید تا کارهایی انجام دهید که شما را خوشحال میکند.
تمرکز بر نیازهای خود به معنای خودخواهی نیست. این فقط به این معناست که به رفاه خود اهمیت میدهید، که ارزش دیگری است که باید برای کودکانتان الگو باشید.
کودکان زیباترین بخش زندگی هستند. آن ها سرشار از استعداد، خلاقیت، انرژی و نشاط هستند. شما به عنوان پدر یا مادر باید به تربیت فرزند خود بسیار اهمیت دهید و کتاب ها یا مقالاتی برای تربیت کودکان مطالعه کنید تا بتوانید به رشد و شکوفایی فرزندان خود کمک کنید.
منبع : kidshealth.org