خزانه داری
خزانه مکانی است که در آن دارایی‌های یک بنگاه اقتصادی شامل وجوه نقد، اموال و… نگهداری میشود و عملیات خزانه داری فعالیت‌هایی شامل ثبت های حسابداری خزانه داری، کنترل و سازماندهی اسناد مختلف (چک، سفته، برات)، دارایی‌های نقدی و عملیات دریافت و پرداخت است. خزانه و خزانه داری 3 کاربرد یا معنای متفاوت دارد:
- خزانه دولتی که درآمدها و هزینه‌های دولت را زیر نظر دارد. مثل وزارت اقتصاد و دارایی که زیر نظر خزانه داری کل کشور فعالیت می‌کند.
- خزانه ای که در آن دارایی‌های مالی یا کالاهای گران‌قیمتی مثل طلا و الماس نگهداری میشود.
- خزانه ای که سرمایه‌های نقدی و غیر نقدی یک سازمان در آن نگهداری، سازماندهی و مدیریت میشود و منظور از خزانه داری در حسابداری، این دسته از فعالیت‌ها است.
عملیات نقدی حسابداری خزانه
شامل فعالیت‌هایی مثل واریز، برداشت و یا انتقال حساب‌ها، تنخواه‌گردانی و ساماندهی کلیه حساب‌های نقدی یک موسسه، شرکت یا سازمان است. عملیات نقدی در همان تاریخی که انجام میشود، ثبت و طی آن، یک طرف بدهکار و طرف دیگر بستانکار میشود. مثلا عملیات نقدی بین حساب‌های داخلی شرکت و یا بین حساب‌های شرکت و افراد طرف قرارداد با شرکت.
عملیات غیرنقدی حسابداری خزانه
به فعالیت‌هایی که به صورت مدت‌دار و متعهدانه انجام و در آن یک سند در وجه ذینفع صادر میشود؛ عملیات غیر نقدی گفته میشود. مثل صدور چک یا سفته که یک تاریخ مشخص برای نقد شدن دارد و صارکننده در تاریخ مشخص آن، متعهد به پرداخت وجه است. عملیات ثبت اسناد غیر نقدی در 2 مرحله انجام میشود:
- دریافت و پرداخت سند: در تاریخ تبادل سند بین دو شخص حقیقی یا حقوقی، صادرکننده سند بستانکار و دریافت‌کننده بدهکار محسوب میشود و اسناد قابل پرداخت به عنوان بدهی و اسناد قابل دریافت به عنوان دارایی ثبت میشود.
- وصول سند: نقد شدن اسناد در تاریخ مقرر آن را وصول می‌گویند. در هنگام وصول قابل دریافت، حساب اسناد دریافتی، بستانکار و وصول کننده بدهکار میشود.
در عملیات غیر نقدی خزانه داری در حسابداری اصطلاحاتی وجود دارد که هر حسابدار و خزانه داری باید با آن‌ها آشنا باشد.
- واگذار به غیر: زمانی که اسناد قابل دریافت را به شخص دیگری واگذار می‌کنید. مثل خرج کردن چک
- واگذار به بانک: زمانی که یک برگ چک را به بانک تحویل می‌دهید تا بعد از وصول ان، مبلغ مورد نظر را به حساب واریز نماید. (کلر)
- واخواست: پس گرفتن یک سند از بانک یا غیر را واخواست می‌گویند.
- استرداد: بازگرداندن سند به صادرکننده یا پرداخت‌کننده را استرداد می‌گویند.
- برگشت: اگر یک سند، در زمان مقرر آن به دلایلی مثل عدم یا کمبود موجودی، کسر امضا یا مخدوش بودن آن سند و… وصول نشود؛ اصطلاحا می‌گویند ان سند برگشت خورده است.
